Onlangs zat ik in een klein overleg met voornamelijk bestuurders vanuit de ouderenzorg. Met de veranderingen en bezuinigingen in de zorg, krimp, ontgroening en vergrijzing als doemscenario op onze Groningse horizon, bespraken we met een groepje van tien mensen een zelfbedachte situatie. We stelden ons een echtpaar voor, behoorlijk op leeftijd, wonend in een klein Gronings dorpje zonder voorzieningen. Welke zorgvragen zouden deze mensen tegen kunnen gaan komen, vroegen we ons af. En welke zorgoplossingen, welke zorgaanbieders passen dan vervolgens bij dit echtpaar om te komen tot een veilige, voor hun herkenbare en leefbare situatie.

We werkten met plakpapiertjes om enige orde in de vele opmerkingen te krijgen. We begonnen met het plakken van een horizontale rij aan zorgaanbieders, actief in het gebied. Naast de verschillende professionele organisaties plakten we op mijn verzoek ook ‘de buurt’.  Toen we het met elkaar eens waren over het aanbod, gingen we nadenken over de mogelijke zorgvragen waarmee dit oudere echtpaar de komende jaren, logischerwijs,  te maken kan krijgen. Als je daar eens goed voor gaat zitten verzamel je zo een hele rij aan lastigheden. We kwamen tot een stuk of elf. Stuk voor stuk realistische problemen die ouderen overkomt.

Toen was het zaak passende aanbieders te koppelen aan de zorgvragen. Het echte plakwerk was begonnen. De discussie ook. Als niet-zorgprofessional leunde ik eerst maar even wat achterover om te luisteren en te observeren. Zo ontdekte ik de zorgende wil van de mensen aan mijn tafel. Wat wisten ze veel. Kennis zat hier in Groningen. Mooi om te zien en waardevol. Soms had ik wat moeite om het gesprek bij te benen. Afkortingen en bepaalde termen uit de zorg kan ik niet altijd volgen. Maar gezorgd voor het oudere echtpaar in dat kleine zorgzame dorpje werd er wel. En dat is wat telt. Toch verbaasde mij het uiteindelijke ( of toch voorlopige?) resultaat. Het verbaasde mij ook dat ik de enige was die het zag. Op het vel voor ons op de tafel waren de vele briefjes met zorgvragen, verdeeld over bijna even zoveel verschillende zorgaanbieders. Het was een kleurig, maar horizontaal geheel.

Ik dacht op dat moment aan mijn moeder en zei dat ook. Sprak ook mijn verdere gedachten hardop uit. Mijn moeder woont namelijk in zo’n klein Gronings dorpje zonder voorzieningen. In haar uppie. Mijn moeder wordt dit jaar tachtig. Verschillende zorgvragen zou ik me bij haar best kunnen voorstellen. Ik vertelde mijn tafelgenoten dat mijn moeder enorm zou schrikken van de hoeveelheid aan organisaties  waarmee ze te maken zou krijgen, als haar wat overkwam. Mijn moeder zal het niet snappen en ze zal het niet durven. Wie moet ze allemaal kennen, herkennen en vertrouwen in dit web van aanbieders? Wie is haar aanspreekpunt en bij wie durft ze écht te vertellen wat er is. Los van aan mij, haar kind? Ze zal haar zorg met zo’n acht partijen moeten delen, tel daar de verschillende contactmomenten maar eens bij op. En ik, haar dochter. Kan ik overzien wie er allemaal bij mijn moeder over de vloer komt?

Ik maakte een punt en de groep viel stil. In de stilte stelde ik voor of we misschien ook een aantal zorgvragen dichterbij het echtpaar (bij mijn moeder) kunnen oplossen? Wat plakkertjes verplaatsen? Er werd instemmend geknikt.  

Met elkaar pakten we ieder velletje nog eens in de hand. Nu niet vanuit het aanbod van de zorg, maar vanuit de vraag van het echtpaar zelf. En ook een beetje namens mijn moeder. Zo zochten we de oplossingen, waar mogelijk, dichterbij. Kwamen tot een meer gewenste situatie en een stabielere verdeling van de velletjes. Zo bleek dat veel meer oplossingen dan gedacht, lagen in de buurt, een straat, het dorp.

En natuurlijk lukt het niet op alle plekken zoals we het daar aan die tafel wensten en leveren nieuwe oplossingen ook nieuwe vraagstukken op. Maar ook daar kun je het met elkaar over hebben. Vriendelijker, logischer en vertrouwder oogt het nu in ieder geval wel voor de mensen waar het om gaat. Minder is meer. Toevallig of niet, dit is nu net de kracht van zorgzame bewonersinitiatieven. Laat ‘minder is meer’ het uitgangspunt zijn en blijven. Van zorgaanbieders en van zorgzame bewonersinitiatieven. Van ons allemaal.

De provincie Groningen telt inmiddels ruim 120 dorpen met zorgzame bewonersinitiatieven. De dorpen hebben sinds 2018 hun krachten gebundeld in het netwerk ‘Zorgzame Dorpen Groningen’ Sinds kort heeft dit netwerk ook een eigen website www.zorgzamedorpengroningen.nl

Inge Zwerver is adviseur voor de Vereniging Groninger Dorpen. Vanuit daar begeleidt ze zorgzame dorpen, maar stimuleert ook de zichtbaarheid van het netwerk zorgzame Dorpen Groningen en werkt op strategisch niveau aan de ontwikkeling en verduurzaming van nieuwe samenwerkingen en zorgoplossingen met dorpen, overheden, onderwijs en aanbieders. Inge is de ontwikkelaar van het netwerk Zorgzame Dorpen Groningen. Daarnaast is ze vanuit Groningen ook betrokken bij het bestuur van NLZVE.